Virtual organ met Sweelinq of Hauptwerk sampleset

Orgelmuziek is in de eerste plaats geschreven voor het Kerkorgel. De componisten schreven hun muziek omdat deze klanken hen daartoe inspireerden en alleen het kerkorgel laat de klanken horen waar zij voor hebben geschreven. In goed opgenomen samples laten Virtual Organs (zoals Hauptwerk en Sweelinq) de klanken van een kerkorgel horen als identieke kopieën van die klanken in de kerk.

Hauptwerk sampleset kopen? Bekijk hier de verschillende samplesets

Niet alleen verschillen alle orgels onderling van elkaar, maar evenzeer verschillen de inzichten van de mensen die er mee omgaan: de organisten en de orgelbouwers. Daarbij geldt geen enkel inzicht als universeel.

Waaruit bestaat een Virtual Organ met Hauptwerk sampleset of Sweelinq?

1. Computer of Systeem – een krachtige computer met het Hauptwerk en/of Sweelinq programma;
2. Digitaal-Analoog Converter of DAC, vaak de geluidskaart genoemd;
3. Bedieningsscherm. Vaak een touchscreen om te registreren en het programma te bedienen. Soms worden er ook authentieke registers gebruikt maar een Virtual Organ heeft altijd een bedieningsscherm nodig.
4. Speeltafel/Orgelmeubel – twee of meer klavieren plus een pedaalklavier
5. Audiosysteem – de versterkers en de luidsprekers.

Over Hauptwerk orgel en Hauptwerk sampleset

Martin Dyde kwam op het idee om niet alleen de pijpklank maar ook de resonantie van de klank in akoestiek van de kerk in samples vast te leggen. Hij gaf aan zijn systeem de Duitse naam: Hauptwerk. Hoewel Engelsen heel chauvinistisch zijn, hebben Engelse orgelbouwers vaak een voorkeur voor Duitse orgeltermen getoond. Soms Duits en Engels gemengd, zoals in het woord ‘Rohrflute’. Het doel van Hauptwerk is het weergeven van kerkorgelklanken in de huiskamer op een wijze, die de organist het gevoel geeft dat hij in zijn huis op het kerkorgel zit te spelen.

Hauptwerk Samplesets en Sweelinq

De samples bepalen de kwaliteit van de klanken die met Hauptwerk en Sweelinq worden weergegeven en er zijn grote verschillen tussen de aanbieders van samplesets. Sweelinq brengt de samplesets zelf uit waar Hauptwerk werkt met meerdere samplesetleveranciers zoals Sonus Paradisi, Organ Art Media, Sygsoft en vele anderen. Hauptwerk VIII biedt de zeer belangrijke mogelijkheid om zelf de samples te intoneren en ze zo beter op de audioapparatuur en op de omgeving te kunnen aanpassen.

"Een sample bevat de pijpklank resonerend in de akoestiek."

De samples zijn opgeslagen in een computer die via een MIDI-kabel met de speeltafel of orgelmeubel is verbonden. In digitale vorm worden ze toegevoerd aan audioapparatuur die de digitale signalen omzet in analoge klanken om ze versterkt en onvervormd toe te voeren aan het klankveld van een groep luidsprekers van de beste kwaliteit. Door het indrukken van een toets zal de toon die met al zijn eigenschappen is vastgelegd, gaan klinken op exact dezelfde wijze als de pijp dat in de kerk heeft gedaan. Dit duurt zolang de toets blijft ingedrukt en omdat er van elke toon gemiddeld acht tot vijftien seconden zijn vastgelegd is dat ruim voldoende voor het afspelen van een toon.

Roomcorrectie of intoneren voor Hauptwerk en Sweelinq

Soms maakt iemand met een Virtual Organ gebruik van een systeem om de afwijkingen van de ruimte waar wordt gespeeld te compenseren. Bij roomcorrectie klinkt een van laag naar hoog gaande toon en meet een microfoon de akoestische afwijkingen van de weergave. De afwijkingen worden tegengesteld aan de versterker toegevoerd om deze afwijkingen te compenseren. Echter zijn daar grote nadelen aan verbonden, omdat niet alleen akoestische afwijkingen van de kamer worden aangepast, maar het geeft ook een sterke vervlakking van de dynamiek van de kerk. De bedoeling van het intoneren is de grote dynamiek van de kerk proportioneel te verkleinen naar dynamische verschillen die een huiskamer kan verdragen. De egaliserende karakteristiek van een roomcorrectie, vervlakt de orgelklank te veel en laat het kleurloos klinken. Men mist hierdoor het creatieve oordeel van een mens. Vergelijk het met de automatische belichting van een fotocamera. Hoewel de automatiek voortdurend verbeteringen ondergaat, worden de mooiste opnames toch gemaakt met instellingen naar persoonlijke smaak.